Εγκύκλιο εξέδωσε το υπουργείο Εσωτερικών με την οποία δίνει τις απαραίτητες διευκρινίσεις αναφορικά με την ορκωμοσία των νέων δημοτικών αρχών. Επίσης, επισημαίνονται θέματα που αφορούν στην πιθανή αποποίηση εκλογής εκ μέρους εκλεγμένων αιρετών, καθώς και θέματα που σχετίζονται με την πιθανή αντικατάσταση και αναπλήρωση μελών των δημοτικών συμβουλίων, των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων και των προέδρων δημοτικών κοινοτήτων.
Μάλιστα όπως σημειώνεται στην εγκύκλιο τα ανωτέρω θέματα αποτελούν την αναγκαία προϋπόθεση για τη νόμιμη εγκατάσταση των αιρετών οργάνων διοίκησης των δήμων.
Ειδικότερα στην εγκύκλιο σημειώνεται ότι ο νομοθέτης επιβάλλει στα πρόσωπα που αναδείχθηκαν από τις εκλογές στα αιρετά αξιώματα του οικείου δήμου και δεν αποποιούνται την εκλογή τους, να εγκαθίστανται και να αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους, ευθύς, με την έναρξη της θητείας τους, δηλαδή την 1η
Η θητεία των δημοτικών αρχών είναι πενταετής. Για την επικείμενη δημοτική περίοδο, η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την 1η Ιανουαρίου 2024 και η θητεία τους θα λήξει την 31η Δεκεμβρίου 2028.
Οι υπόχρεοι σε ορκωμοσία, προκειμένου να αναλάβουν καθήκοντα, είναι:
- ο Δήμαρχος,
- οι τακτικοί Δημοτικοί Σύμβουλοι,
- οι τακτικοί Σύμβουλοι των δημοτικών κοινοτήτων,
- οι Πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων,
όπως αυτοί αναφέρονται στην απόφαση ανακήρυξης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου.
Αξίζει να επισημανθεί ότι δεν καλείται για ορκωμοσία όποιος εξελέγη σε αιρετό αξίωμα του οικείου δήμου και εξέπεσε αυτού, λόγω οφειλής του προς τον δήμο,
σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του ν. 4804/2021.
Η υποχρέωση της ορκωμοσίας επιβάλλεται, διότι ο νομοθέτης δεν δέχεται την εγκατάσταση και την επαγόμενη ανάληψη καθηκόντων, χωρίς να έχουν ήδη ορκισθεί οι εκλεγέντες. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, προβλέπει την αυτοδίκαιη έκπτωση (με διαπιστωτική πράξη του Επόπτη Ο.Τ.Α.) αυτών που δεν συμμορφώνονται προς την υποχρέωση ορκωμοσίας εντός της νόμιμης προθεσμίας7 και, περαιτέρω, την κίνηση ταχείας διαδικασίας για την ορκωμοσία των αναπληρωματικών τους και την ανάληψη καθηκόντων από αυτούς.
Σύμφωνα με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι ως άνω διατάξεις δεν αντιβαίνουν στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας και της αναλογικότητας, ούτε σε άλλη συνταγματική διάταξη ή αρχή.
Σημειώνεται, επίσης, ότι κάθε δημοτική περίοδος και, συνεπώς, κάθε θητεία των αιρετών, είναι αυτοτελής. Ως εκ τούτου, εάν κάποιοι αιρετοί έχουν επανεκλεγεί, ακόμη και στο ίδιο αξίωμα, που κατείχαν την προηγούμενη δημοτική περίοδο, τούτο δεν σημαίνει συνέχιση της θητείας τους, και για το λόγο αυτό, θα πρέπει να ορκιστούν εκ νέου, όπως οι λοιποί νεοεκλεγέντες αιρετοί.
Επίσης, αιρετός που τελεί σε κατάσταση αργίας κατά την προηγούμενη δημοτική περίοδο, είτε λόγω επιβολής πειθαρχικής ποινής είτε λόγω δικαστικής καταδίκης, επανεκλεγόμενος ορκίζεται εκ νέου και, εν συνεχεία, τίθεται (εκ νέου) σε αργία με απόφαση του Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Ακόμη, σημειώνεται ότι, ήδη ορκισθείς σε αιρετό αξίωμα του δήμου, στην περίπτωση που καταλαμβάνει νέο αιρετό αξίωμα δεν ορκίζεται εκ νέου, καθόσον η δόση όρκου ανατρέχει στην άσκηση οποιουδήποτε αιρετού αξιώματος.12
Επισημαίνεται ότι, όπου στην παρούσα εγκύκλιο αναφέρεται ως αρμόδιο όργανο ο Επόπτης, μέχρι την έναρξη λειτουργίας των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας Ο.Τ.Α., νοείται ο Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.