Γράφει ο Νότης Μαριάς (*)
«Μητσοτακικός σουρεαλισμός» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η υπογραφή εκ μέρους του Έλληνα πρωθυπουργού της Διακήρυξης «περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονιάς» Ελλάδας- Τουρκίας η οποία έγινε υπό τη δαμόκλειο σπάθη του casus belli. Η υπογραφή της Δήλωσης αυτής έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στις 7 Δεκεμβρίου 2023.
Με τον τρόπο αυτόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης σάλπισε «ισπανική υποχώρηση» απέναντι στις παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις. Άλλωστε ο ίδιος μας είχε προϊδεάσει για μια τέτοια εξέλιξη αμέσως μετά την συνάντησή του στις 12 Ιουλίου 2023 στο Βίλνιους με τον Ερντογάν αφού σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΙ επισήμανε ότι «μια συμφωνία για τη Χάγη …..θα μπορούσε να συνεπάγεται κάποιες υποχωρήσεις από θέσεις που αποτελούν την αφετηρία της διαπραγμάτευσης. Σε μια τέτοια περίπτωση υπογράμμισε θα διαδραμάτιζαν ρόλο η Βουλή και τα κόμματα» (Η Καθημερινή 14/7/2023, σελ. 1) πετώντας έτσι σε άλλους το μπαλάκι της ευθύνης για τις «Πρέσπες του Αιγαίου».
Με την υπογραφή της Διακήρυξης «περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονιάς» η κυβέρνηση ανοίγει το δρόμο για τις «Πρέσπες του Αιγαίου», καθώς παραβιάζει την εθνική κόκκινη γραμμή, ότι δηλαδή υπάρχει μόνο μια διαφορά με την Τουρκία, ήτοι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Και αυτό γιατί η Δήλωση καθορίζει ρητά ότι «τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά (any dispute) προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών» (σημείο OP3 της Δήλωσης).
Άλλωστε από τις αρχές Σεπτεμβρίου 2023 η Άγκυρα είχε αρχίσει να ρυμουλκεί την Αθήνα σε ένα άνευ όρων διάλογο.
Επιπλέον η Ελλάδα με την Δήλωση αναλαμβάνει τη δέσμευση να μην κάνει μονομερείς ενέργειες, καθώς στο σημείο OP2 της Δήλωσης «τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους». Επομένως η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να μην επεκτείνει τα ελληνικά χωρικά ύδατα σε 12 μίλια προφανώς ακόμη και νότια της Κρήτης, ούτε βέβαια και να ανακηρύξει ΑΟΖ αφού σε μια τέτοια περίπτωση η Άγκυρα θα θεωρούσε ότι δήθεν η Αθήνα υπονομεύει την Δήλωση Φιλίας και Καλής Γειτονίας.
Βέβαια η Δήλωση δεν θίγει το ήδη υφιστάμενο status quo στο Αιγαίο αφού παραμένουν σε ισχύ και μάλιστα με έγγραφα προς τον ΟΗΕ όλες οι παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις όπως είναι η αποστρατικοποίηση των νησιών, η αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου καθώς και η δήλωση της Άγκυρας ότι δήθεν τα Ελληνικά νησιά δεν έχουν δικιά τους υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Ταυτόχρονα διατηρείται σε ισχύ το παράνομο τουρκικό casus belli σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια στο Αιγαίο.
Επιπλέον με την υπογραφή της Δήλωσης η Αθήνα δίνει συγχωροχάρτι στην πρόσφατη επιθετική πολιτική του Ερντογάν κατά της Ελλάδας που κορυφώθηκε με την κρίση του Ορούτς Ρεις, ενώ εξωραΐζει το επιθετικό πρόσωπο της Άγκυρας και δημιουργεί ψευδαισθήσεις γύρω από τον πραγματικό ρόλο της Τουρκίας.
Και ενώ ο Ερντογάν επέστρεψε στην Τουρκία ο Χακάν Φιντάν έφυγε αμέσως για τις ΗΠΑ, όπου «πουλώντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες» θα επιχειρήσει να σπάσει το αμερικανικό εμπάργκο πώλησης των F-16 στην Άγκυρα.
Άλλωστε η υπογραφή της Διακήρυξης εκ μέρους της κυβέρνησης αποτελεί πλέον άλλοθι τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τις χώρες της ΕΕ να προβούν στην πώληση όπλων προς την Τουρκία μιας και η Άγκυρα είναι δήθεν φίλη με την Αθήνα.
Σε επίπεδο ΕΕ η Αθήνα ανοίγει πλέον το δρόμο για επιπλέον χρηματοδότηση της Τουρκίας από την ΕΕ, για την αναβάθμιση της τελωνειακής Ένωσης Τουρκίας-ΕΕ καθώς και για την κυκλοφορία τούρκων πολιτών στην ΕΕ χωρίς βίζα.
Και όλα αυτά ενώ στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα στη συνεδριάσει στις 14-15 Δεκεμβρίου 2023 στις Βρυξέλλες θα συζητηθεί το θέμα της αναβάθμισης των σχέσεων της ΕΕ με την Τουρκία.
(*) Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής