Του Κώστα Βαξεβάνη
Ολοι οι πολιτικοί ηγέτες, ανεξαρτήτως του τι πιστεύουν, αναλαµβάνουν τον ρόλο τους θεωρώντας δεδοµένα τρία πράγµατα: ότι θα κάνουν αυτό που έχουν στο µυαλό τους (συνήθως το ταυτίζουν µε µεγάλες ιδέες και οράµατα, ακόµη και αν δεν τα πιστεύουν), θα είναι αποφασιστικοί και θα είναι παντοτινοί. Το τρίτο, µάλιστα, ενώ είναι ασύµβατο µε τη ζωή και την πολιτική ιστορία, είναι το τελευταίο που τους εγκαταλείπει ως βεβαιότητα. Στις πιο ευγενείς περιπτώσεις ηγετών µεταλλάσσεται στη διάθεση υστεροφηµίας. Πρέπει ίσως να αποδεχτούµε ότι οι συγκεκριµένες τους παραδοχές, ακόµη κι αν αντιστρατεύονται την ίδια τους την καθηµερινότητα, αποτελούν κινητήρια δύναµη για να συνεχίσουν να λειτουργούν πολιτικά, ακόµη κι αν στο µεταξύ τα πρόσωπα διαψεύδονται ή αυτοδιαψεύδονται.
O Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ένα κακό παράδειγµα καλής εφαρµογής των τριών κανόνων του πολιτικού ηγέτη. Εφαρµόζει αυτά που έχει αποφασίσει για να παγιώσει ένα κράτος-ανώνυµη εταιρεία στην οποία προφανώς θα είναι µέτοχος. Το κάνει αποφασιστικά, χωρίς αναστολές, σε βαθµό που να µετέρχεται κάθε µέσο για να πετύχει, ακόµη και υποκλοπές, και φυσικά έχει δικαίωµα να θεωρεί τον εαυτό του µόνιµο, ως απόγονο δυναστείας και τέκνο πολιτικής κληρονοµικότητας. Τα στοιχεία αυτά είναι από τους λόγους που ο Μητσοτάκης κατάφερε να επιβιώσει ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόµµα που είναι βασικός του αντίπαλος, έχασε τη µισή του εκλογική δύναµη αφού ταλαιπωρήθηκε ανάµεσα στην αναποφασιστικότητα και τη διαλυτική πολυγλωσσία.
Ο Στέφανος Κασσελάκης ως νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ είναι µάλλον πιθανό ότι αναλαµβάνει την ηγεσία του κόµµατος έχοντας πάνω κάτω τη συνήθη ηγετική οπτική στα πράγµατα. Εχει ωστόσο αρκετές ιδιοµορφίες. Οι περισσότερες έχουν χαρακτηριστεί πολιτικά µειονεκτήµατα από τους αντιπάλους του εντός και εκτός της Κουµουνδούρου και σε αυτές συµπεριλαµβάνεται η πολιτική του απειρία. Είναι όµως µειονεκτήµατα; Ή, για να το πω διαφορετικά, αυτό που εντοπίζεται ως πιθανό έλλειµµα στο κοµµάτι της πολιτικής είναι η έλλειψη της ουσιαστικής πολιτικής ανάλυσης ή η απουσία των γνωστών πραγµάτων που έχουµε συνηθίσει να ακούµε; Μήπως απουσιάζουν οι οικείες κενοτοπίες;
Στις τηλεοπτικές εµφανίσεις του νέου αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ (στη µία συνέντευξη και στις πολλές τηλεοπτικές εισβολές στη ζωή του) ο Κασσελάκης εµφανίζεται µε διαφορετική κοψιά και συµπεριφορά. ∆είχνει να µιλάει από µηδενική βάση όσον αφορά τόσο τις ευθύνες που τον βαραίνουν στην ελληνική πολιτική πραγµατικότητα όσο και αυτό που αναλύει ως πολιτική. Απαντάει στις ερωτήσεις µάλλον από την ανάποδη, αναλύοντας πρώτα πώς ορίζεται αυτό για το οποίο τον ρωτάνε. ∆εν δίνει εξετάσεις στον δηµοσιογράφο, γιατί δεν δείχνει να έχει το άγχος των ορθών απαντήσεων, αλλά επιχειρεί να κατανοήσουν όλοι, µαζί κι αυτός, πώς έχουν τα πράγµατα. Κυρίως, δεν έχει καµιά πρεµούρα για το πώς θα τον χαρακτηρίσει και θα τον εκλάβει η συνιστώσα «κόκκινη κλωστή δεµένη». Επαναλαµβάνει –και µάλλον το εννοεί– ότι απευθύνεται στην κοινωνία. Εχει σηµασία ότι αυτό το κάνει επιτυχώς και χωρίς να οδηγεί σε συγκρίσεις µε τον προκάτοχό του Αλέξη Τσίπρα ο οποίος ήταν χαρισµατικός σε πολλά πολιτικά επίπεδα. Αυτό σηµαίνει ότι έχει καταφέρει ήδη να κρίνεται ως Στέφανος Κασσελάκης έχοντας εισφέρει στον δηµόσιο λόγο πολύ προσωπικά στοιχεία.
Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ µοιάζει µε τον ερασιτέχνη καλλιτέχνη ο οποίος κινείται µε το πάθος του και όσα οραµατίζεται εξαιτίας του. Είναι ο τραγουδιστής που δεν έχει µπλέξει ακόµη µε τις δισκογραφικές εταιρείες ή τα πνευµατικά δικαιώµατα και θεωρεί ότι ο ροµαντισµός του µαζί µε την καλλιτεχνική του φύση µπορούν να κάνουν τον κόσµο καλύτερο.
Ο Κασσελάκης δεν είναι απαραίτητα η µεταµοντέρνα εικόνα από το στεγνό µέλλον. Αντιθέτως, έχει στοιχεία παλιών εποχών, πίστη σε πράγµατα που είχαν το ειδικό βάρος της αξίας. Ισως είναι περισσότερο αυτό που περιγράφει ο Χουάν Βιγιόρο στο βιβλίο του «Η γη της µεγάλης επαγγελίας» (εκδόσεις Καστανιώτη), οι άνθρωποι της δεκαετίας του ’70 που πίστευαν ότι µπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσµο µε την απαγγελία ενός ποιήµατος.
Ναι, ο Κασσελάκης αγνοεί την ελληνική πραγµατικότητα και µπορεί αυτό να σηµαίνει ότι ο τρόπος σκέψης του είναι «έξω από το κουτί» και από τις αρρώστιες µιας κοινωνίας που έµαθε να θεωρεί κανονικότητα την κατρακύλα της. Η πραγµατικά επικίνδυνη άγνοιά του είναι η άγνοια κινδύνου. Σύντοµα θα βρεθεί αντιµέτωπος µε προβλήµατα από αυτά που δεν υπολογίζονται εκ των προτέρων στην καριέρα ενός πολιτικού. Είναι η κοµµατική γραφειοκρατία, η καταστροφική δύναµη της συνήθειας και της επανάληψης, η δύναµη των δειλών και αδύναµων που γίνεται ανάχωµα στην εξέλιξη. Το στοίχηµα που έχει να αντιµετωπίσει δεν είναι να περιγράψει τη σύγχρονη Αριστερά σε ένα διατυπωµένο πολιτικό πρόγραµµα, αλλά να αλλάξει όσα πρέπει να αλλάξουν για να είναι η σύγχρονη Αριστερά και το πρόγραµµά της αποδεκτά από την κοινωνία. Τα µανιφέστα άλλωστε περισσεύουν στον πολιτικό του χώρο.
Στο επόµενο διάστηµα θα βρεθεί µπροστά στη µεγάλη παγίδα. Να αλλάξει τον στόχο. Να πάψει να δηλώνει εχθρός του Μητσοτάκη και της πολιτικής του και να µπει σε µάχες χαρακωµάτων κάτω από λάβαρα και εσωκοµµατικά εµβατήρια. Να προσπαθήσει να αποδείξει ότι είναι καλός σύντροφος και σίγουρα όχι ελέφαντας. Να κάνει προγραφές ή να δείξει ανοχή. Κυρίως να γίνει Προκρούστης του εαυτού του, όπως είχαν ζητήσει από τον Τσίπρα. Θα κληθεί να ακολουθήσει έναν από τους εύκολους δρόµους, της αλαζονείας ή των συµψηφισµών.
Στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει ένα σοβαρό πρόβληµα, το οποίο πρέπει να λύσει για να δηµιουργήσει το σταθερό έδαφος για κάθε άλλη µάχη. Να βρει τους ανθρώπους που θα θελήσουν να στρατευτούν για να αποκατασταθεί η καταστροφή που έχει προκληθεί στη χώρα. Αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν στην κοινωνία, γοητεύτηκαν και εµπνεύστηκαν µάλιστα το 2015, οδήγησαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε (διπλή) εκλογική νίκη και αποστρατεύτηκαν όταν ένιωσαν ότι θα γίνουν αιχµάλωτοι σε έναν χαµένο πόλεµο.
Μια λύση είναι ο Στέφανος Κασσελάκης να απλώσει το χέρι και να πάρει από τα παλτά που είναι κρεµασµένα στην γκαρνταρόµπα του κόµµατος. Να ακούσει τους δικούς του πραγµατογνώµονες της σωτηρίας να εξυπνολογούν ή να µορφάζουν υποτιµητικά για το ανίκανο σύµπαν γύρω που πάντα συνωµοτεί εναντίον τους. Να φτιάξει βασίλειο µε αυλικούς, αξιωµατούχους καµαρίλας και (αλίµονο) τους αναγκαίους γελωτοποιούς ή µάγους. Πρέπει να γνωρίζει, όµως, ότι κανένας δεν έχασε επειδή ήθελε να χάσει αλλά γιατί έκανε λάθος επιλογές που τον οδήγησαν στην ήττα ενώ όλα έδειχναν καλά και το παλάτι φωτισµένο.
Η απόφαση του Κασσελάκη να εγκατασταθεί στο γραφείο του αρχηγού της αξιωµατικής αντιπολίτευσης στη Βουλή περιέχει ένα συµβολισµό που αφορά τον θεσµικό του ρόλο, ενώ δίνει το µήνυµα ότι το ενδιαφέρον του δεν είναι οι µάχες στα οδοφράγµατα της Κουµουνδούρου αλλά αυτές που σχετίζονται µε την πραγµατική πολιτική. Εχει µπροστά του χρόνο, αλλά όχι απεριόριστο. Οι εξελίξεις πλέον πιέζονται από τον πιεζόµενο Μητσοτάκη. Πρέπει επίσης να λάβει υπόψη µια κατάσταση που διαµορφώνεται µπροστά σε κάθε πρόσωπο µε θέση ευθύνης και περιγράφεται από τον Ακη Πάνου σε στίχο: «Ο πιο καλός µου φίλος και πιο κακός εχθρός µου είναι ο εαυτός µου». Προσοχή στον πιο κακό εχθρό του.
ΠΗΓΗ: Documento