Γράφει ο Νότης Μαριάς (*)
Μόνο 80 εκατομμύρια ευρώ τα επιπλέον ετήσια έσοδα για την Ελλάδα από τον πολυδιαφημισμένο παγκόσμιο φόρο για τις πολυεθνικές !!!
Και όλα αυτά την ώρα που η πρόσφατη ψηφισθείσα φορολεηλασία των ελευθέρων επαγγελματιών με το αντισυνταγματικό και παράνομο «τεκμαρτό εισόδημα» κλπ θα αποφέρει επιπλέον φορολογικά έσοδα τουλάχιστον 552 εκατομμυρίων ευρώ μόνο το 2024
Σε άρθρο μας τον Ιούνιο του 2022 με τίτλο: «Στις καλένδες ο παγκόσμιος φόρος για τις πολυεθνικές – Το 2024 και βλέπουμε» επισημάναμε με νόημα ότι «το λόμπι των πολυεθνικών επιχειρεί με κάθε τρόπο να αναβάλει για το 2024 και βλέπουμε την επιβολή παγκόσμιου ελάχιστου συντελεστή φορολογίας εταιρειών ύψους τουλάχιστον 15%» (www.notismarias.gr 6/6/2022). Άλλωστε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός είχε ανακοινωθεί δια στόματος του γενικού γραμματέα του ΟΟΣΑ Ματίας Κόρμαν ότι αναβάλλεται για το 2024 και βλέπουμε η εφαρμογή της διεθνούς συμφωνίας του ΟΟΣΑ για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς φορολογικού συστήματος και την επιβολή ελάχιστου φορολογικού συντελεστή τουλάχιστον 15% στα κέρδη των πολυεθνικών (www.ot.gr 24/5/2022).
Όπερ και εγένετο μιας και η σχετική νομοθεσία της ΕΕ ισχύει από 1/1/2024.
Μάλιστα στην Ελλάδα με εξαιρετική καθυστέρηση και αφού παρήλθε και η καταληκτική προθεσμία της 31ης Δεκεμβρίου 2023 που είχε τεθεί από την ίδια τη νομοθεσία της ΕΕ, τελικά η κυβέρνηση αποφάσισε τις προσεχείς ημέρες να καταθέσει στη Βουλή το σχέδιο νόμου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2022/2523/ΕΕ του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2022 «σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην Ένωση», η οποία επιβάλει συμπληρωματικό φόρο 15% στις πολυεθνικές επιχειρήσεις και στις θυγατρικές τους οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα με έσοδα άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ και οι οποίες ως γνωστόν αποκομίζουν τεράστια υπερκέρδη.
Στο κόκκινο η φοροδιαφυγή των πολυεθνικών κολοσσών παγκοσμίως
Τα κράτη της Ευρώπης πάντως δεν πρόκειται να μπουν στο δρόμο της ανάπτυξης, όσο υπάρχουν εταιρίες, που φοροαποφεύγουν και φοροδιαφεύγουν, ενώ αντίθετα τα εν λόγω κράτη επιβαρύνονται όλο και περισσότερο με τεράστιο δημόσιο χρέος.
Τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλήττονται από την φοροδιαφυγή και την φοροαποφυγή και κύριοι πρωταγωνιστές, σ’ αυτού του είδους τις πρακτικές, έχουν αποδειχθεί οι πολυεθνικές επιχειρήσεις.
Η Ολλανδία του Ντάισελμπλουμ, το Λουξεμβούργο του Γιούνκερ, η Ιρλανδία και η Μάλτα ήταν οι χώρες που παρείχαν κίνητρα φοροαποφυγής στις διάφορες πολυεθνικές. Οι αποκαλύψεις των LuxLeaks, των Panama Papers και των Paradise Papers απλά απέδειξαν δημόσια αυτό που ήταν ευρέως γνωστό. Ότι οι πλούσιοι φοροδιαφεύγουν και τα γνωστά υποζύγια, δηλαδή μισθωτοί και συνταξιούχοι, πληρώνουν φόρους.
Ειδικότερα η φοροαποφυγή από πολυεθνικές έχει ως αποτέλεσμα μηδενικά φορολογικά έσοδα για τα κέρδη που έχουν σε ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες και διάβρωση της εθνικής φορολογικής βάσης. Επιπλέον οι εταιρείες αυτές μέσω των ενδοομιλικών συναλλαγών, αποφεύγουν την καταβολή φόρων για τα κέρδη τους δημιουργώντας έτσι κοινωνικές ανισότητες και επηρεάζοντας αρνητικά τους προϋπολογισμούς των κρατών.
Ο επιθετικός φορολογικός σχεδιασμός και οι πρακτικές φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής που ακολουθούν πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις, συνεπάγονται για τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών της Ένωσης τεράστιες απώλειες φορολογικών εσόδων.
Η έκταση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής εκτιμάται στο 1,3 τρισεκατομμύρια ετησίως παγκόσμια και σε 50-70 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στα κράτη-μέλη της Ένωσης, ενώ ο ΟΟΣΑ το 2017 εκτιμούσε ότι η απώλεια των εσόδων σε παγκόσμιο επίπεδο ανερχόταν σε 4% έως 10% των συνολικών εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος.
Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Ευρώπης πληρώνουν κατά μέσο όρο 30% περισσότερο φόρο από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να στρεβλώνεται εις βάρος τους ο ανταγωνισμός και να οδηγούνται σε απώλειες θέσεων εργασίας.
Μπαράζ παρεμβάσεων του Κινήματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ στην Ευρωβουλή για φορολόγηση των πολυεθνικών στις χώρες όπου βγάζουν τα κέρδη
Όπως έχω επισημάνει καθ΄ όλη τη διάρκεια της θητείας μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ζήτημα του φορολογικού dumping και των φορολογικών παραδείσων αποτέλεσε σημαντικό αντικείμενο διαβούλευσης, παρότι βέβαια όταν η όλη υπόθεση ερχόταν «στο διά ταύτα» για συζήτηση στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής αρκετοί που σήμερα πανηγυρίζουν εν Ελλάδι αλλά και «εις τας Ευρώπας» έλαμπαν δια της απουσίας τους.
Το ζήτημα της επιβολής φορολογίας εις βάρος των πολυεθνικών και δη στις χώρες όπου τελικά αποκομίζουν τα κέρδη τους, είχαμε την ευκαιρία να θέσουμε με ομιλίες μας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο τόσο τον Ιούλιο του 2015 (www.neakriti.gr 22/7/2015), όσο και τον Δεκέμβριο 2015 οπότε είχαμε επισημάνει ότι «με τις ενδοομιλικές συναλλαγές, άλλωστε, οι πολυεθνικές εταιρίες μπόρεσαν να φοροαποφεύγουν με αποτέλεσμα τα κέρδη τους να φορολογούνται με ελάχιστους συντελεστές σε αντίστοιχους φορολογικούς παραδείσους. Φυσικά αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μείωση των φορολογικών εσόδων στις χώρες στις οποίες πραγματοποιούν τα κέρδη τους» (www.notismarias.gr 15/12/2015).
Επιπλέον μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 14/11/2017, στο Στρασβούργο για τα περίφημα «Paradise Papers» και την αναγκαιότητα πάταξης της φοροδιαφυγής, επισήμανα ότι πρέπει:
1)Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να πάρουν μέτρα.
2)Να δημιουργηθεί ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα χωρίς γκρίζες ζώνες και πρακτικές τύπου “taxruling” σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
3) Η OLAF (Ειδική Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης), να συμβάλει πιο ενεργά κατά της φοροδιαφυγής των πολυεθνικών και να καταπολεμήσει κάθε παράνομη δραστηριότητα που πλήττει την Ευρωπαϊκή Ένωση.
4)Να θεσπιστεί νομοθεσία προκειμένου να αναγκαστούν οι πολυεθνικές να σταματήσουν να στρέφονται σε φορολογικούς παραδείσους, όπως είναι η Ολλανδία ή το Λουξεμβούργο και να πάψουν να χρησιμοποιούν την πρακτική των ενδοομιλικών συναλλαγών φοροαποφεύγοντας έτσι και στερώντας τους κρατικούς προϋπολογισμούς από τεράστια φορολογικά έσοδα.
5)Επιβάλλεται, επιτέλους, τα κέρδη κάθε εταιρίας, υποχρεωτικά, να φορολογούνται εκεί όπου πραγματοποιούνται.
Επιπλέον όπως τόνισα και στις 14/3/2018 σε παρέμβασή μου στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «εταιρική κοινωνική ευθύνη σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να φορολογούνται εκεί όπου βγάζουν τα κέρδη και φυσικά αυτό δεν συμβαίνει, διότι οι πολυεθνικές αξιοποιούν τους φορολογικούς παραδείσους και έτσι φοροδιαφεύγουν και φοροαποφεύγουν» (www.notismarias.gr. 14/3/2018).
Ακόμη και ο Μπάιντεν ζήτησε την επιβολή παγκόσμιου φόρου στις πολυεθνικές
Η πανδημία και οι συνακόλουθες αυξημένες κρατικές δαπάνες για την ενίσχυση της οικονομίας έθεσαν επί τάπητος το ζήτημα της αύξησης των φορολογικών εσόδων των διαφόρων κρατών.
Χρειάστηκε η παρέμβαση Μπάιντεν προκειμένου η φορολόγηση των πολυεθνικών να τεθεί στην ημερήσια διάταξη. Μετά λοιπόν την πρωτοβουλία Μπάιντεν να βάλει χέρι στο ζήτημα της φοροαποφυγής των πολυεθνικών (www.bloomberg.com. 15/4/2021), πρωτοβουλία η οποία εντάσσεται βέβαια στο πλαίσιο του γνωστού «America is back», είχαμε την απόφαση των G7 στην Κορνουάλη της Αγγλίας για την επιβολή ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στα κέρδη των πολυεθνικών (www.bbc.com 5/6/2021).
Έτσι από τον Ιούνιο του 2021 ξεκίνησε σχετική πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ για τη φορολόγηση των πολυεθνικών κολοσσών (www.naftemporiki.gr. 1/7/2021) φέρνοντας πλέον ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα των φορολογικών παραδείσων και του φορολογικού dumping.
Επρόκειτο για μια πρωτοβουλία την οποία δρομολόγησαν τουλάχιστον 130 χώρες μέλη του Οργανισμού με στόχο τη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου φορολογίας. Στο πλαίσιο αυτό προτάθηκαν δύο βασικοί άξονες δράσης που στη συνέχεια διαμορφώθηκαν σε νομικά δεσμευτικό κείμενο μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις στον ΟΟΣΑ. Ο πρώτος άξονας δράσης αφορούσε τη διαμόρφωση ενός ελάχιστου φόρου επί των κερδών των πολυεθνικών της τάξεως του 15%. Ο δεύτερος άξονας δράσης αφορούσε την εφαρμογή της αρχής ότι τα κέρδη των πολυεθνικών θα πρέπει να φορολογούνται στις χώρες όπου πραγματοποιούνται τα κέρδη.
Από κοντά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μεγάλη πλέον πλειοψηφία παρότι η θέση των ευρωβουλευτών ήταν για ελάχιστη φορολογία της τάξης του 21%.
Στη συνέχεια οι υπουργοί οικονομικών των G20 με τη σειρά τους ζήτησαν και αυτοί να μπει φραγμός στην φοροαποφυγή των πολυεθνικών κολοσσών (www.france24.com. 10/7/2021).
Ακολούθησε στις 8 Οκτωβρίου 2021 η τελική συμφωνία σε επίπεδο ΟΟΣΑ με πολλές εξαιρέσεις και αστερίσκους υπέρ των πολυεθνικών, για να πάρει στη συνέχεια τη σκυτάλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία στις 22/12/2021 κατέθεσε την Πρόταση Οδηγίας του Συμβουλίου «σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των πολυεθνικών ομίλων στην Ένωση» (COM(2021) 823 final).
Η Ευρωβουλή ψηφίζει την επιβολή παγκόσμιου φόρου στις πολυεθνικές
Τελικά στις 19 Μαΐου 2022 εγκρίθηκε με 503 ψήφους υπέρ, 46 ψήφους κατά και 48 αποχές από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η παραπάνω Οδηγία για επιβολή παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των πολυεθνικών ομίλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως τόνισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η εν λόγω Οδηγία «θεσπίζει την ελάχιστη πραγματική φορολόγηση κυρίως για τα κέρδη μεγάλων πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός της εσωτερικής αγοράς. Προβλέπει ένα κοινό πλαίσιο για την εφαρμογή των πρότυπων κανόνων του ΟΟΣΑ στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών με συντονισμένο τρόπο και προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του δικαίου της ΕΕ».
Επιπλέον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφού διατήρησε τα βασικά στοιχεία της πρότασης της Επιτροπής και ιδίως το προταθέν χρονοδιάγραμμα και την προθεσμία εφαρμογής της 31ης Δεκεμβρίου 2022 στη συνέχεια υιοθέτησε τροποποιήσεις σε ορισμένα καίρια σημεία. Στο πλαίσιο αυτό θέσπισε ρήτρα για «την αναθεώρηση του κατώτατου ετήσιου ορίου εσόδων βάσει του οποίου μια πολυεθνική θα υπόκειται στον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή» (www.europarl.europa.eu 19/5/2022).
Επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ελάττωσε τις εξαιρέσεις που πρότεινε η Επιτροπή και περιόρισε «τη δυνατότητα κατάχρησης των κανόνων, ιδίως με την εισαγωγή ειδικού άρθρου που περιέχει κανόνες για την καταπολέμηση των καθεστώτων φοροαποφυγής» (www.europarl.europa.eu 19/5/2022).
Μετά την ψηφοφορία στην Ευρωβουλή η γαλλίδα Εισηγήτρια Aurore Lalucq δήλωσε: «Η συμφωνία αυτή δεν είναι τέλεια. Για παράδειγμα, θα θέλαμε να έχουμε υψηλότερο φορολογικό συντελεστή. Ωστόσο, είναι το αποτέλεσμα του συμβιβασμού που επετεύχθη. Σήμερα, επείγει η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των υπουργών της ΕΕ και η ταχεία εφαρμογή της νομοθεσίας. Αυτή ήταν η βασική κατευθυντήρια αρχή της σημερινής ψηφοφορίας».
Τέλος το Συμβούλιο της ΕΕ στις 14 Δεκεμβρίου 2022 κατέληξε σε συμφωνία επί του αναθεωρημένου από 25/11/2023 κειμένου της Οδηγίας 2022/2523/ΕΕ που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 22 Δεκεμβρίου 2022, τάσσοντας όμως στα κράτη μέλη ως προθεσμία ενσωμάτωσής της στις έννομες τάξεις τους την 31η Δεκεμβρίου 2023.
Μόνο 82.559 ευρώ!!! ο επιπλέον ετήσιος φόρος που θα καταβάλει κάθε μια από τις 969 πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται εν Ελλάδι
Οψόμεθα λοιπόν για τη συνέχεια καθώς ο ΟΟΣΑ εκτιμά την ετήσια απώλεια εσόδων, για τις φορολογικές αρχές, από τις πρακτικές των πολυεθνικών «σε τουλάχιστον 150-200 δισ. δολάρια ή περίπου το 6% των εσόδων των κρατών, από φορολογία εισοδήματος εταιρειών, παγκοσμίως» (www.kathimerini.gr 17/12/2023).
Το γεγονός πάντως ότι διάφορες αμερικανικές πολυεθνικές «μετρ της φοροαποφυγής» έσπευσαν ήδη ευθύς εξ αρχής να χαιρετίσουν την τότε προκαταρκτική συμφωνία (www.efsyn.gr. 7/6/2021) της Κορνουάλης δεν ήταν καλά μαντάτα.
Ιδίως για χώρες μπανανίες.
Άλλωστε σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών από την Οδηγία 2022/2523/ΕΕ «με τα δεδομένα του 2022, υπολογίζεται πως τα επιπλέον φορολογικά έσοδα που θα συγκεντρωθούν θα ανέρχονται σε έως 80 εκατ. ευρώ και θα προέλθουν από τις επιχειρήσεις εκείνες που εν τέλει φορολογούνται με πραγματικό φορολογικό συντελεστή κάτω του 15%, εξαιτίας του αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού» (www.taxheaven.gr 9/1/2024).
Καθώς λοιπόν «στην Ελλάδα, με στοιχεία του 2022, υπάρχουν 19 ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι και 900-950 θυγατρικές ξένων ομίλων που ξεπερνούν σε ενοποιημένο τζίρο τα 750 εκατ. ευρώ» (www.kathimerini.gr 10/1/2024), αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο κάθε μια από τις παραπάνω πολυεθνικές θα καταβάλει στην Ελλάδα επιπλέον ετήσιο φόρο μόνο 82.559 ευρώ!!! (αφού 80.000.000 ευρώ δια 969 πολυεθνικές ίσον 82.559,33 ευρώ).
Ετήσιο φόρο τον οποίον δεν θα καταβάλει άμεσα αλλά από τον Δεκέμβριο του 2025, ήτοι 17 μήνες μετά τη λήξη προθεσμίας υποβολής των σχετικών φορολογικών δηλώσεων και φυσικά σε οκτώ δόσεις!!!
Ήτοι μέχρι τον Ιούλιο του 2026!!!
Και όλα αυτά βεβαίως ενώ ο πληθωρισμός της απληστίας που έχουν δημιουργήσει οι διάφορες πολυεθνικές προκειμένου να αισχροκερδήσουν εις βάρος των καταναλωτών έχει εκτοξεύσει τη ακρίβεια στα ύψη, ιδίως στην Πατρίδα μας.
Άνθρακας λοιπόν ο θησαυρός, από τον πολυδιαφημισμένο παγκόσμιο φόρο για τις πολυεθνικές, τουλάχιστον για την Ελλάδα, όπου η παραπάνω ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2523/ΕΕ στην ουσία «ξεπλένει» με 80 μόλις εκατομμύρια ευρώ ετησίως τον πληθωρισμό της απληστίας των πολυεθνικών, ενώ την ίδια ώρα η πρόσφατη ψηφισθείσα φορολεηλασία των ελευθέρων επαγγελματιών με το αντισυνταγματικό και παράνομο «τεκμαρτό εισόδημα» κλπ θα οδηγήσει σε επιπλέον φορολογικά έσοδα τουλάχιστον 552 εκατομμυρίων ευρώ μόνο το 2024 (www.naftemporiki.gr 30/11/2023).
Αιδώς Αργείοι!!!
(*) Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής